بزرگترین مرکز دانلود انواع پروژه و فایل های دانشجویی و دانش آموزی

↓↓ لینک دانلود و خرید پایین توضیحات ↓↓

فرمت فایل: word

(قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحات:97

قسمتی از متن فایل دانلودی:

چكيده

مرجعيت علمي و جايگاه رفيع اهل بيت پيامبر (ع) ميان مسلمانان مي تواند به عنوان يكي از محورهاي اساسي تقريب مذاهب اسلامي، در مسير اتحاد و همگرايي مسلمانان نقش به سزايي را ايفا كند، و با پذیرش این حقیقت که مرجعیت علمی‌آنان تا حدی زیادی مقبول ائمه مذاهب اسلامی‌بوده و احادیث مروی از آنان به نبی اکرم (ص) می‌رسد، گامهای اساسی در مسیر تقریب برداشته می شود، اين نوشتار با توجه به اين ضرورت كوشيده است نظر امام ابوحنيفه را در موضوع تقريب مذاهب، با رويكرد به جايگاه و مقام اهل بيت (ع) بر رسي نمايد. استنتاج نگارنده بر آن است که اهل بيت (ع) از منظر امام ابوحنيفه جايگاه بلند و رفيع دارد و او خود معترف به مقام والاي آنان بوده و از حاميان اهل بيت محسوب ميشود، اين معنا از گفتار و رفتار عملي او به خوبي قابل استفاده است. اميد است كه اين مقاله توانسته باشد گامي در مسير تقريب بين مذاهب اسلامي و به خصوص ايجاد روابط حسنه بيش از پيش ميان حنفيان و شيعيان بر داشته باشد.

كليدواژه­ها: اهل بيت، مرجعيت علمي، ولايت، خلافت، ابوحنيفه، شيعيان، حنفيان، تقريب.

درآمد

قرآن كريم و روايات پيامبر اكرم (ص) نسبت به اهل بيت (ع) و ‌محبت به خاندان رسالت سفارش اكيد نموده است، محبت به اهل بيت (ع) اجر و مزد رسالت قرار گرفته و در روايات به مثابه عدل قرآن كريم مورد سفارش قرار گرفته است، به حسب روايات اهل بيت پيامبر(ص) عبارتند از: امام علي(ع) و فاطمه زهرا (س) و حسن و حسين بن علی(ع) و بقيه ذريه پاك آنان. اين معنا در روايات بسياري، از جمله در روايت ام سلمه آمده است، مي‌گويد: هنگامي كه آيه «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً بر پيامبر(ص) نازل شد، حضرت علي (ع) و فاطمه و حسن و حسين(ع) را احضار كرده، فرمود: «اينان اهل بيت منند».مشابه اين روايت در صحيح مسلم، سنن ترمذي و مسند احمد نیز آمده است. از اين رو از محورهاي اساسي وحدت و تقريب ميان مسلمانان به شمار مي رود، اين مقاله در راستاي ايجاد و تحکیم همدلي و وحدت بين مسلمانان به ويژه شيعيان و حنفيان در صدد بازخواني و بررسي زمينه‌هاي تقريب در انديشه و سيره يكي از چهره­هاي برجسته وتاثير گذار جهان اسلام« امام ابوحنيفه»است مي كوشد منزلت اهل بيت را به عنوان يكي از محورهای تقریب از منظر امام ابوحنيفه مورد بررسي قرار دهد، جایگاه اهل بیت از دیدگاه ابوحنیفه در دو مقام قابل بحث و بررسی است. مقام اول؛ جایگاه اهل بیت در اندیشه ابوحنیفه و مقام دوم؛ جایگاه اهل بیت در سیره ابوحنیفه.

1. جايگاه اهل بيت در انديشه ابوحنيفه

اهل بیت در نگاه اباحنیفه از مقام والا و ممتاز برخوردار است، او معترف به ولایت و محبت اهل بیت، فضایل و مناقب و مرجعیت علمی‌آنان است، و از اهل بیت به گونه ای با تعظیم و تجلیل یاد می‌کند که در مورد کسی دیگری چنین تعظیمی‌از او مشاهده نشده است مباحث اين فصل را مي توان در محورهاي زیر مورد بررسی قرار داد:

1-1. ولايت و محبّت اهل بيت(ع)

محبت و اظهار علاقه­مندي به اهل بيت(ع) طبق مفاد آیات قرآن كريم و سنت نبي اكرم (ص)، از جمله مشتركات همه مسلمانان به حساب مي‌آيد و همگان اين امر را بر خود فرض و لازم دانسته، هرگونه كوتاهي و بي اعتنايي را گناه بزرگ مي‌شمارند. در اين ميان ديدگاه امام اعظم ابوحنيفه نيز در خور توجه و تأمل است؛ زيرا او به حيث امام و پيشواي طيف بزرگی از مسلمانان (حنفيان) در گفتار و كردار، محبت و ولايت خويش را به گونه‌هاي مختلف نسبت به اهل بيت(ع) ابراز ‌كرده است.

آقاي دكتر مصطفي الشكعه در باره محبت ورزیدن به اهل بیت مي‌نويسد: «ابوحنيفه محبّ و دوستدار آل بيت رسول خدا(ص) بود و به آنان احترام مي‌گذاشت و به فضائل و مناقب شان باورداشت و علم و دانش را از آنان فراگرفت و به حقانيت شان حكم مي‌كرد، از امام حسن و امام حسين و امام علي بن الحسين و امام باقر و امام صادق(ع) و سائر ائمه و فرزندان حضرت فاطمه (س) تمجيد و ستايش مي­كرد.

باتوجه به اوضاع و شرايط كوفه در عصر امام ابوحنيفه و حضور شيعيان در آن ديار تعامل او با شيعيان که محب و پیرو اهل بیتند آن قدر صميمي و نزديك است، كه برخي از نويسندگان و تاريخ نويسان ابوحنيفه را به عنوان يك شيعه محبّ و گاهي يك شيعه سياسي به حساب آورده است

2-1. فضايل اهل بيت (ع)

امام ابوحنيفه در باره امام علي (ع)، امام صادق، امام باقر (ع) و زيد بن علي (ع) فضايل و مناقب فراوان نقل كرده است. به نمونه هاي از آن اشاره مي كنم:

1-2-1. حقانيت امام علي(ع) در جنگ ها

از ابوحنيفه راجع به جنگ جمل پرسيده شد. گفت: «علي(ع) در آن جنگ به عدالت رفتار كرد و آگاه­ترين مردم در برابر اهل بغي بود.» در مورد دیگرگفته است: «احدي را علي(ع) نكشت، مگر اين كه علي سزاوارتر بود.» وی در باره ناكثان می گوید: «اميرالمؤمنين علي(ع) طلحه و زبير را بعد از نقض عهد و پيمان كشت»همچنان از وي نقل شده است كه روزي به اصحابش گفت: «من اهل شام را مبغوض مي‌شمارم و اگر با لشكر علي (ع) و معاويه مواجه شوم، لشكر علي(ع) را انتخاب مي‌كنم.» در ادامه افزود كه من با اهل حديث تفاوتم در اين است كه آن ها به فضائل اهل بيت (ع) اعتراف نمي‌كنند؛ ولي من اعتراف مي‌كنم، همين طور آنان خلافت علي (ع) را ثابت نمي‌دانند و من ثابت مي‌دانم».

2-2-1. امام صادق از منظر ابو حنيفه

ابن حجر عسقلاني در تهذيب التهذيب به نقل از ابوحنيفه مي‌گوید: «مدتي نزد جعفربن محمد (ص) رفت و آمد مي‌كردم. او را همواره در يكي از سه حالت ‌ديدم; يا نماز مي‌خواند، يا در حال روزه بود، و يا قرآن تلاوت مي‌كرد و هرگز او را نديدم كه بدون وضو حديث نقل كند.»

ابوحنيفه روزي به در منزل امام صادق (ع) آمد. امام (ع) از خانه خارج شد؛ در حالي كه به عصا تكيه داده بود. ابوحنيفه به حضرت گفت: اي ابا عبدالله (ع) اين عصا چيست؟ سن و سال تو اقتضا ندارد كه به عصا نياز داشته باشي؟ امام فرمود: بلي، اما اين عصاي رسول خدا (ص) است و مي‌خواهم به آن تبرّك بجويم. ابوحنيفه گفت: اگر مي‌دانستم اين عصاي رسول خدا (ص) است، بلند مي‌شدم، آن را مي‌بوسيدم. امام فرمود: سبحان الله: و از آرنج ابوحنيفه كشيد و با اشاره به مو و پوست بدن خود فرمود: اي نعمان تو مي‌داني كه اين موي از موي رسول خدا (ص) و اين پوست از پوست آن حضرت است، پس چرا نبوسيدي؟ ابوحنيفه خم شد تا دست امام را ببوسد.

3-1. مرجعيت علمي اهل بيت(ع)

شيعيان در عصر ابوحنيفه به لحاظ فرهنگي در موقعيت مناسب تر از گذشته قرار گرفته بودند. ابوحنيفه با امام باقر و امام صادق(ع) معاصر بود. با توجه به اين كه حكومت اموي روزهاي آخر خود را در اين زمان مي گذراند و بيشتر با مخالفان سياسي خود عباسيان در گير بود. فرصتي پيش آمد تا امام باقر (ع) براي تشكيل يك مركزيت فرهنگي براي نشر معارف اهل بيت (ع) و تربيت شاگردان موفق شود و مباني فقهي و كلامي شيعه را پايه گذاري نمايد.

در دوره امام صادق (ع) نيز كه آغاز تحكيم پايه هاي حكومت عباسي بود، دستگاه حکومت درگير تثبيت موقعيت خود بود. امام صادق (ع) توانست حركتي را كه پدر بزرگوارش سامان داده بود، به سرانجام برساند و مكتب اهل بيت (ع) ر ابه مسلمانان معرفي نمايد. با اين حال، تا اين زمان شيعيان به دليل وجود جوّ شديد خفقان بر ضد آنان از زواياي معارف اهل بيت (ع) و مذهب خويش آگاهي كامل و درستي نداشتند و در واقع نظام معرفتي شان در فقه، كلام، تفسير و غيره هنوز نضج نگرفته بود. تنها پس از عصر امام باقر و امام صادق (ع) بود كه منظومه فكري و معرفتي تشيع اعتقادي مشخص شد، تا آن زمان بيشتر شيعيان، شيعه سياسي و محبّ بودند و شيعيان اعتقادي يا كم بودند ويا اطلاع كافي و درستي از مذهب اهل بيت (ع) نداشتند.

در رجال كشي آمده است: «قبل از امامت امام باقر (ع) شيعيان حلال و حرام را به جز آنچه از ديگر مردم آموخته بودند، نمي‌دانستند تا اين كه زمان امام باقر (ع) فرا رسيد، او دانش و شريعت را به آن ها آموخت و توضيح داد. نيز آمده است: «زماني­ كه امام باقر (ع) مسكرات و از جمله نبيذ را مطلقا حرام دانست، فقهاي كوفه استعمال نبيذ را جايز مي‌دانستند. همچنين درباره ازدواج متعه شيعيان و فقهاي كوفه اختلاف داشتند گروهي آن را جايز دانسته، گروهي ديگر، به حرمت آن فتوا مي‌دادند».

همان گونه که یاد آوری شد ابوحنيفه با دو امام از ائمه اهل بیت معاصر بود؛ ازین رو مناسب است جایگاه این دو امام را در نزد امام ابوحنیفه مورد بررسی قرار دهیم:

1-3-1. تعامل ابوحنيفه با امام باقر(ع)

از منابع اهل سنت استفاده مي‌شود، ابوحنيفه با حضرت امام باقر (ع) رابطه دوستانه داشته است. درباره روابط ابوحنيفه با امام باقر (ع) ميان محققين معاصر اهل سنت، سه ديدگاه مطرح است:

1. برخي مانند ابوزهره با نقل روايت ها و گفت و گوهايی از امام باقر (ع) و ابوحنيفه (ره) تلاش دارند كه روابط ايشان را دوستانه نشان دهند و معتقدند كه ابوحنيفه نزد امام باقر (ع) شاگردی نموده است و در وي گرايش و تمايلات جدّي به تشيع وجود داشته است.

2. برخي دیگر با ناچيز شمردن استفاده‌هاي علمي ابوحنيفه از آن حضرت، گفته­اند: هردو عالم و مجتهد بوده، بين ايشان تأثير و تأثر متقابل علمي وجود داشته است اما رابطه شاگردی و استادی مطرح نيست.

3. برخي هم تلاش كرده اند ضمن طرح و پذيرش روابط دوستانه و تلمذّ ابوحنيفه نزد امام باقر(ع) و استفاده‌هاي علمي فراوان از آن حضرت، امام باقر (ع) را عالم اهل سنت معرفي كنند، به این دلیل که آن حضرت به لحالظ سياسي عقيدتي ترتيب خلفاي راشدين را به همان ترتیبی كه واقع شده است، قبول داشتند، و هرگاه كسي از ابوبكر و عمر بدگويي مي‌كرد شديداً ناراحت مي‌شدند و به مقابله بر مي‌خواست.

اين ديدگاه ريشه در الطبقات الكبري ابن سعد و تهذيب التهذيب ابن حجر عسقلاني دارد. ابن حجر دو روايت مفصل در اين زمينه دارد. ابن سعد نيز مي‌گويد: «از امام باقر(ع) روايت شده كه مي‌گفت: ابوبكر وعمر رهبران مهتدي به راه است و اميرالمؤمنين علي (ع) نمي‌خواست با رويّه­ آن ها مخالفت ورزد».

*** متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است ***